توجیهات جدید دولت برای حذف یارانه معیشتی 24 میلیون ایرانی - مجله نماشو

به گزارش گروه اقتصادی خبرنگاران، جزئیاتی از یک گزارش دولتی نشان می دهد حدود 80 درصد کارشناسان اقتصادی از دستگاه های مختلف بر ضرورت حذف یارانه های پنهان حامل های انرژی در اقتصاد ایران تأکید نموده اند، به همین دلیل در شهریور ماه امسال، آنالیز های اولیه در مجلس شورای اسلامی با موضوع هیئت رئیسه مجلس روی حذف یارانه پنهان صورت گرفته که ماحصل آن در یک کتابچه جمع بندی شده است.

گفتنی است بر اساس این پژوهش ایرانیان در هر سال 99 میلیارد دلار انرژی مصرف می نمایند که سهم هر ایرانی 3.5 دلار در روز است، بر این اساس اگر کل یارانه پنهان حذف گردد سهم هر ایرانی در ماه 1.5 میلیون تومان است.

گفتنی است، بر اساس گزارش مجلس میزان یارانه پنهان در سال قبل 1390 هزار میلیارد تومان و بر اساس گزارش سازمان برنامه و بودجه کل یارانه پنهان 1300 هزار میلیارد تومان ارزیابی شده است.

اما این همه ماجرا نیست، در حال حاضر دهک های ثروتمند 24 درصد از یارانه انرژی استفاده می نمایند، اما دهک های محروم 4 درصد از آن منتفع می شوند، این درحالی است که سهم انرژی در زندگی دهک های ثروتمند 3.6 درصد است، اما دهک های محروم 9 درصد به انرژی وابسته هستند، یعنی انرژی در دهک محروم 2.5 برابر تأثیر بیشتری دارد بنابراین هر شوک اقتصادی در این شرایط زندگی اقشار محروم را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد.

با در نظر دریافت این دو پیش فرض یعنی ارقام بالای تخصیص یارانه پنهان در اقتصاد ایران و همچنین وابستگی بیشتر خانوار های محروم تر به انرژی در مورد قیمت بنزین چه اقدامی باید صورت می گرفت؟

نکته جالب توجه اینکه جدا از ماهیت طرح های اقتصادی به نظر می رسد در حال حاضر بوروکراسی در ایران به شدت ضعیف شده است و یکی از علل شکست طرح های اقتصادی نیز همین ضعف نظام اداری و اجرایی کشور است.

از طرف دیگر با توجه به فشار های بودجه ای دولت مجبور شده است دو سیاست را همزمان پیاده کند؛ یکی حذف یارانه گروه هایی از مردم و دیگری افزایش قیمت بنزین، اما آمار ها نشان می دهند که مردم در یک جامعه ثروتمند زیست نمی نمایند و باید سیاست های حمایتی را دستور کار قرار داد.

آمار های جالب توجهی از زیست اقتصادی خانوار های ایرانی به دست آمده که نشان می دهد تصور غالب آن چنان با واقعیت های میدانی سازگار نیست، به عنوان مثال در ایران 12 میلیون خانواده یا نصف مردم ایران هیچ نوع خودرویی ندارند.

در این بین توجه به نکات زیر حائز اهمیت است؛

1 بر اساس گزارش سه هفته قبل مرکز آمار ایران در سرانجام سال 97 درآمد 4 میلیون تومانی با وجود مستأجر بودن به عنوان معیار قرار دریافت در دهک های بالای درآمدی (جزو 30 درصد ثروتمند جامعه) اعلام شده است. آمار بانک مرکزی نیز درآمد 5.5 میلیون تومان را برای قرار دریافت در سه دهک بالای درآمدی جامعه اعلام نموده است. پس بخش مهمی از جامعه ما ثروتمند نیست و انتخاب 24 میلیون نفر برای حذف شدن از دریافت حمایت معیشتی کار ساده ای نیست.

2 نکته جالب توجه اینکه به خلاف تصور عمومی تنها 900 هزار خودروی بالای 200 میلیون تومان در کشور وجود دارد. صاحبان این خودرو ها همان خانوار هایی هستند که مسافرت های خارجی می فرایند و خانه های میلیاردی دارند، بر این اساس آمار های دیگر نیز مؤید این مطلب است که فقط 5 درصد مردم کشور ثروتمند هستند.

3 بر اساس معیار های درنظر گرفته شده، شاخص درآمد 4 میلیون تومان برای خانوار 1 نفره، 5 میلیون تومان برای 2 نفره، 6 میلیون تومان برای 3 نفره و 8 میلیون تومان به بالا برای خانوار 5 نفره جهت حذف یارانه در نظر گرفته شده است، البته ظاهراً هزینه های اجاره را باید به نوعی در این اعداد لحاظ کرد.

4 در استان تهران 57 درصد مردم یارانه معیشتی دریافت نکردند، اما در شهر تهران تنها 40 درصد در صف دریافت حمایت معیشتی قرار دریافتد، شاید به همین دلیل است که به یک باره با انبوهی از استعلام های عدم دریافت حمایت معیشتی در تهران روبرو می شویم.

با این تفاسیر با توجه به فقیر شدن جامعه ایرانی در سال های اخیر و پس از شوک های ارزی پیاپی انتخاب 24 میلیون نفر برای حذف از دریافت حمایت معیشتی سخت بود.

در یک جمع بندی می توان گفت که وقتی قسمت مهمی از جامعه فقیر شده است با توجه به کمبود منابع حرکت به سمت حذف عواید ناشی از اصلاح قیمت بنزین بسیار پیچیده می گردد، به عبارت ساده تر شاید حذف طبقه متوسط و کارمندان با این ترسیم کلی از شرایط خیلی دور از ذهن به نظر نرسد.

فرایند حذف دهک های بالا از صف دریافت یارانه معیشتی

این طرح باید از لحاظ تکنیکی نیز از روالی قابل قبول برخوردار باشد، در واقع سؤال بعدی این است؛ اگر کلیات استدلال حذف یارانه حدود 24 میلیون ایرانی را پذیرفته باشیم چگونه از خروجی نهایی طرح باید مطمئن شد؟ آنالیز ها نشان می دهد پنجاه پایگاه اطلاعاتی با موضوع تمرکز در دولت ایجاد، جمع آوری و به هم متصل شده است و آزمون وسع با ترکیب 33 شاخص بر اساس اطلاعات این 50 پایگاه انجام می گردد.

بایستی توجه داشت که احتمال وجود 5 درصد خطا در این گستره جمعیتی دور از ذهن و غیر قابل پذیرش نیست. یکی از نکات مهم در مورد شاخص های حذف مربوط به معیار درآمد خانوار است، پیش از این برای حذف افراد از صف دریافت یارانه نقدی به آزمون وسع بر اساس هزینه تأکید شده بود، اما در حال حاضر شاهد چرخش 180 درجه ای در این حوزه هستیم که بایستی دلایل این تصمیم نیز شفاف گردد.

اما نکته مهم دیگر اینکه هر فردی به این دسته بندی و حذفیات اعتراض داشته باشد بایستی حساب های بانکی اش آنالیز گردد، البته ضروری است خیال مردم از درز اطلاعات بانکی آسوده باشد چرا که کلیه فرایند ها با برنامه های از قبل تدوین شده و توسط سیستم انجام می گردد.