اعتماد به نفس کاذب در بچه ها؛ علل ایجاد و راه های مقابله با آن - مجله نماشو

چرا اعتماد به نفس کاذب در بچه ها شکل می گیرد؟

1. فرزند سالاری

به طور کلی، فرزند سالاری و توجه بیش از حد به خواسته های کودک فشارهای اقتصادی و روانی والدین را افزایش داده، موجب ایجاد فاصله بین طرفین شده و در نهایت منجر به ایجاد اعتماد به نفس بیش از حد در بچه ها می شود. در واقع، چنانچه والدین تمامی خواسته ها و احتیاجهای کودک را برآورده نمایند، او به نوعی به احساس رضایت درونی رسیده و برای خواسته های خود کوششی نمی کند. در نتیجه، نوعی اعتماد به نفس کاذب در کودک شکل گرفته و او را به سمت رفتارهایی از روی تکبر سوق می دهد. از سوی دیگر، اگر چنین فردی در شرایطی قرار گیرد که خواسته ها و احتیاجهایش برآورده نشوند، دچار خشم و اضطراب شده و احساس ناتوانی و ضعف نسبت به توانایی های خود خواهد داشت.

2. کمبود اعتماد به نفس

چنانچه روش های تربیتی نادرست به منظور پرورش بچه ها منجر به از دست رفتن اعتماد به نفس در بچه ها شود، به تدریج چنین بچه های دچار سرخوردگی و ناامیدی می شوند. در واقع، زمانی که بچه ها قادر بر شناخت درست و اصولی خود نباشند، دچار کمبود اعتماد به نفس می شوند. سپس با گذشت زمان و با یاری دیگران نسبت به خود و توانایی هایشان امیدوار شده، اما این بار دچار اعتماد به نفس کاذب می شوند.

به بیان دیگر، افراد و همچنین بچه ها در چنین شرایطی برای جبران فرصت ها، زمان از دست رفته و گاهی برای تلافی حقارت ها حتی حاضر نیستند که ضعف ها و ناتوانی های خود را بپذیرند؛ به طوری که در گذشته توانمندی ها و استعدادهای واقعی خود را درک نمی کردند و اکنون نسبت به آن ها دچار اعتماد به نفس کاذب می شوند.

3. غرور و تکبر

به طور معمول، بچه های که بیش از حد مورد تمجیدهای دوستان، خانواده و همسالان قرار می گیرند، دچار غرور و تکبر شده و تمایلی به پذیرش عیوب و نقایص خود ندارند. حال اگر افرادی نقاط ضعف و مسائل آن ها را بیان کند، به شدت با آنها برخورد می نمایند. در واقع، ایجاد چنین اعتماد به نفسی منجر بدین می شود تا از پذیرش اشتباهات و خطاهای خود امتناع نموده و درک درستی از میزان توانایی ها و ضعف های خود نداشته باشند.

13 روش مؤثر برای مقابله با اعتماد به نفس بیش از حد در بچه ها

1. احترام به دیگران را به بچه ها بیاموزید

اعتماد به نفس بیش از حد معمولاً منجر بدین می شود تا به صورت مداوم توانایی های خود را به رخ اطرافیان بکشند. همچنین در بعضی مواقع همواره سعی دارند تا مرکز توجه دیگران قرار گیرند. از سوی دیگر، چنین عاملی موجب می شود تا به ناتوانی ها و نقاط ضعف دوستان و اطرافیان خود بخندند.

در چنین شرایطی، والدین بچه ها باید اهمیت احترام به دیگران را به آن ها بیاموزند. بنابراین به بچه ها خود یادآور شوید که هر یک از افراد استعدادها و نقاط قوت مختص به خود را دارند. در واقع، این موضوع هرگز به معنای عدم توانایی سایرین نبوده و به منزله ضعف در آن ها نیست. به بیان دیگر، بچه ها باید یاد بگیرند که همه افراد در همه چیز عالی نخواهند بود.

2. بچه ها را به فروتنی نسبت به توانایی های خود تشویق کنید

یکی دیگر از راه های جلوگیری از ایجاد اعتماد به نفس ناصحیح در بچه ها این است که آن ها را به داشتن رفتاری از روی مهربانی و فروتنی نسبت به توجهات اطرافیان تشویق کنید. به عبارت دیگر، به بچه ها خود بیاموزید تا در صورت دستیابی به موفقیتی آن را نتیجه کوشش و سخت کوشی خود دانسته و در پاسخ به تبریک های اطرافیان پاسخی فروتنانه به آن ها دهند.

به بیان دیگر، اعتقاد بر این که آن ها همواره بهترین هستند، منجر به ایجاد اعتماد به نفس کاذب در بچه ها می شود. از سوی دیگر، برخورداری از نگرش فروتنانه آن ها را از رفتارهای متکبرانه نسبت به هم سالان و اطرافیان دور نگاه می دارد.

بیشتر بخوانید: علائم کمبود اعتماد به نفس چیست؟

3. به بچه ها خود بیاموزید تا سایرین را دست کم نگیرند

از جمله دیگر راه های مقابله با اعتماد به نفس کاذب در بچه ها این است که به آن ها یادآوری کنید تا هرگز دیگران را دست کم نگیرند. در واقع، چنین اعتماد به نفسی در بچه ها موجب می شود تا آن ها هر گونه رقابتی را به دلیل کم ارزش بوده آن رد نموده و بدین ترتیب فرصتی برای یادگیری مسائل جدید نداشته باشند.

به علاوه، چنین عاملی موجب می شود تا آن ها در برخورد با شرایط و موقعیت های جدید خود را مناسب آن موقعیت دیده و کوششی برای دستیابی به چنین موقعیت هایی ننمایند. حال آن که به دلیل دست کم دریافت موقعیت های مناسب ممکن است حتی در رقابت برای دستیابی به آن ها دچار شکست نیز بشوند. به طور کلی، چنین رفتار متکبرانه ای هرگز مناسب بچه ها و نوجوانان نبوده و آن ها باید به فردی توانمند، مهربان و فروتن مبدل شوند.

4. به بچه ها خود بیاموزید که می توانند الگویی برای دیگران باشند

به طور معمول، خانواده و اطرافیان در روبروه با استعدادهای بچه ها آن ها را مورد توجه و تشویق قرار می دهند. با این حال همواره به خاطر داشته باشید که ضمن تشویق کودک خود به او بیاموزید که برخورداری از چنین استعدادی به منزله رجحان او بر سایر همسالان نبوده و توجه و تشویق دیگران نباید منجر به تکبر او شود.

به بیان دیگر، به کودک خود یاد بدهید تا به نوعی رفتار کند که در آینده به الگویی برای سایر بچه ها مبدل شود. در واقع، بچه ها باید رفتاری از روی عدالت، مهربانی، صبر، دوستی و بدون تکبر نسبت به هم سالان خود داشته باشند.

5. به بچه ها خود یادآور شوید که مُشک آن است که خود ببوید!

برای جلوگیری از ایجاد اعتماد به نفس کاذب در بچه ها به آن ها یاد بدهید تا از ویژگی های شخصیتی، توانایی ها و کارهای خوبشان تعریف ننمایند. بلکه تعریف و تمجید دیگران را با خوش رویی و فروتنی پذیرفته و نسبت به توجه اطرافیان رفتاری متکبرانه نداشته باشند.

از سوی دیگر، تمجید مداوم و بی مورد از کودک نیز منجر به ایجاد اعتماد به نفس کاذب در آن ها می شود. در واقع، تأیید و تمجید بچه ها به منزله انگیزه ای مضاعف برای کوشش بیشتر است. حال آن که تعریف و تمجیدهای بی مورد منجر بدین می شود تا بچه ها هیچ کوششی برای دست یابی به موفقیت ننمایند، چرا که گمان می نمایند که قبلاً خوب بودن خود را ثابت نموده اند.

6. بچه ها خود را به چالش بکشید

اگر کودک شما دچار اعتماد به نفس کاذب شده است، می توانید به روش های مختلف او را به چالش بکشید. در واقع، روبرو شدن با بعضی شکست ها و اشتباهات در مقاطع مختلف منجر بدین می شود تا این حجم از اعتماد به نفس در او فروکش کند. در نتیجه، بچه ها نیز رفتارهای نرمال خود را از سر می گیرند.

به علاوه، به چالش کشیدن بچه ها موجب می شود تا آن ها نسبت به نقاط ضعف خود آگاهی یافته و برای بهبود آن کوشش نمایند و از انجام کارهای ساده نیز احساس خستگی ننمایند.

7. با کودک خود صادق باشید

یکی دیگر از راه کارهای مقابله با اعتماد به نفس بیش از حد در بچه ها این است که رفتارهای نادرستشان را به آن ها گوشزد کنید. به عبارت دیگر، کوشش برای برقراری ارتباطی سازنده با بچه ها و یادآوری رفتارهای از روی اعتماد به نفس کاذب آن ها موجب می شود تا بچه ها هرگز واقعیت وجودی خود را فراموش ننموده و دچار تکبر و فخرفروشی نسبت به سایرین نشوند.

8. به بچه ها خود بیاموزید که راه صد ساله را در یک شب نمی توان رفت

یکی از وظایف مهم والدین در تربیت بچه ها به منظور جلوگیری از ایجاد اعتماد به نفس کاذب در آن ها این است که به بچه ها خود بیاموزند تا رویاهایی دست یافتنی برای خود در نظر بگیرند. به عبارت دیگر، بچه ها خود را تشویق کنید تا در ابتدا برای دست یابی به اهداف کوچک تر و ساده تر کوشش نمایند. سپس آرزوهای خود را کمی عظیم تر در نظر گرفته و در صورت دستیابی به توانایی ها و مهارت های لازم از آن ها بخواهید تا شرایط دشوارتر را امتحان نمایند. بنابراین به بچه ها خود بیاموزید تا برای دست یابی به موفقیت به صورت گام به گام کوشش نمایند.

9. بچه ها خود را با سایر همسالان مقایسه نکنید

برای جلوگیری از ایجاد اعتماد به نفس زیاد از حد در بچه ها، خود آن ها را با دیگر همسالان مقایسه نکنید. برای مثال، هنگامی که فرزندتان موفقیتی به دست می آورد، می توانید او را تشویق کنید؛ با این حال، هرگز در چنین شرایطی ناتوانی، قابلیت ها و استعدادهای کم سایر همسالان را بی ارزش جلوه ندهید. به علاوه، هرگز در خصوص شکست دیگران در مقابل کودک خود صحبت نکنید.

از سوی دیگر، زمانی که فرزندتان در حدی قابل قبول ظاهر نمی شود، او را تحت فشار قرار ندهید. به بیان دیگر، والدین باید درک نمایند که سایر بچه ها نیز برای دستیابی به نتایج بهتر سخت کوشش نموده اند.

10. به بچه ها بیاموزید تا انتقادپذیر باشند

یکی از بهترین روش های دوری از اعتماد به نفس کاذب برای بچه ها این است که انتقادپذیر باشند. در واقع، زمانی که اطرافیان رفتار، گفتار و توانایی های شما را از نقطه نظر خود دیده و ارزیابی می نمایند، می توانند نقاط ضعف و ایراداتتان را در قالب بازخوردی سازنده به شما ارائه دهند. بنابراین برای جلوگیری از ایجاد این مشکل در بچه ها خود به آن ها بیاموزید که انتقاد اطرافیان را پذیرفته و در جهت برطرف نقاط ضعف خود برآیند.

11. به بچه ها خود پایبندی به تعهداتشان را بیاموزید

برای جلوگیری از رفتارهای از روی اعتماد به نفس کاذب در بچه ها به آن ها بیاموزید که پیش از تعهد نسبت به انجام کاری خوب فکر نمایند. در واقع، اعتماد به نفس کاذب ممکن است در بعضی موارد منجر بدین شود که افراد نسبت به توانایی های خود دچار اشتباه شده و قولی بدهند که در نهایت نتوانند به آن پایبند باشند. به بیان دیگر، بچه ها باید یاد بگیرند تا در ارزیابی زمان و مهارت مورد احتیاج برای انجام کاری واقع بین باشند.

12. بچه ها خود را با واقعیت ها روبه رو کنید

یکی دیگر از راه های کاربردی به منظور جلوگیری از ایجاد اعتماد به نفس کاذب در بچه ها این است که توانایی ها، قابلیت ها و همچنین نقاط ضعفشان را به آن ها یادآوری کنید. در واقع، با چنین روشی بچه ها خود را از دنیایی فانتزی خارج می کنید که در آن قهرمانان قادر به انجام هر کاری هستند. همچنین با به کارگیری این روش می توانید به فرزندان خود یاری کنید تا با واقعیات سخت زندگی روبرو شوند. در نهایت، تمامی این موضوعات منجر به کاهش اعتماد به نفس ناسالم می شود.

13. به بچه ها خود بیاموزید تا واقع بین باشند

در نهایت، برای جلوگیری از بروز رفتارهایی از روی اعتماد به نفس کاذب در بچه ها خود می توانید به آن ها بیاموزید تا نسبت به توانایی ها و همچنین نقاط ضعف خود واقع بین و صادق باشند. در واقع، بچه ها باید بتوانند نقاط ضعف خود را شناسایی نموده و در جهت برطرف آن ها اقدام نمایند. همچنین بعضی بچه ها به دلیل برخورداری از اعتماد به نفس کاذب نسبت به انجام کارهایی کوشش می نمایند که در واقع خارج از توانشان است.

جمع بندی

به طور کلی، اعتماد به نفس کاذب در بچه ها می تواند منجر به بروز اختلالات جدی در فرایند رشد و تربیت آن ها شود. به همین دلیل، والدین باید با اتخاذ راه کارهایی در جهت برطرف آن ها در بچه ها خود اقدام نمایند. برای این منظور در مقاله حاضر، دلایل ایجاد اعتماد به نفس زیاد از حد در بچه ها را تشریح نموده و 13 راه کاربردی و مؤثر به منظور مقابله با چنین رفتارهایی در بچه ها مورد آنالیز قرار دادیم. یکی از روش های پیشگیری از ایجاد اعتماد به نفس کاذب، تقویت اعتماد به نفس صحیح است. به همین منظور پیشنهاد می کنیم با راه های بالا بردن اعتماد به نفس مثبت در بچه ها آشنا شوید. آیا شما نیز در اطرافیان خود والدینی می شناسید که مجموعه رفتارهای آنها، منجر به ایجاد اعتماد به نفس ناسالم در بچه ها می شود؟ آیا به منظور مقابله با این مشکل اقدامی انجام داده اید؟ نظرات و پیشنهادات خود را با ما در میان بگذارید.