حمام سلطان امیر احمد، حمامی تاریخی در کاشان - مجله نماشو

معماری و تزئینات به کار رفته در حمام سلطان امیر احمد آن را تبدیل به اثری ارزشمند نموده اند، حمامی بی بدیل که بدون شک در زمره مجذوب کننده ترین حمام های ایرانی ست. حمام درست در بافت تاریخی شهر قرار گرفته و با رفتن به آنجا شانس بازدید از جاذبه های زیادی مثل خانه بروجردی ها، خانه عباسیان و خانه طباطبایی ها را دارید.

شاید برایتان جالب باشد که بدانید به غیر از تزئینات مجذوب کننده داخلی حتی پشت بام آن هم تماشایی ست و خیلی از عکاسان در آنجا تصاویر نابی را به ثبت می رسانند. حمام سلطان امیر احمد 1102 مترمربع مساحت دارد و نام خود را از امام زاده کناری گرفته است. در گذشته برای ساخت هر شهر تعدادی از عناصر لازم و ضروری بودند: آب انبار، خانه، حمام، مسجد و بازار، پس این حمام نقش زیادی در زندگی آن مردمان آن دوران داشته است.

با توجه به آثاری که در زلزله سال 1150 به دست آمد این حمام در زمان سلجوقیان ساخته شده اما سربینه آن متعلق به زمان قاجار است و به نظر عده ای حمام بر روی ویرانه های حمام قبلی بنا شده و حمام کوچکی هم ضمیمه آن شده است. در دوره صفوی جهانگردان زیادی به کاشان سفر نموده و از حمام های کاشان به عنوان آثاری مجذوب کننده یاد نموده اند. ساخت حمام قوانین خاصی دارد که آن را در زمره پیچیده ترین بناها قرار داده است مثلا برای اینکه انرژی زیادی صرف گرم نگه داشتن حمام نگردد و حمام گرم بماند آن را از سطح زمین پایین تر می ساختند. در این بنا گچ بری ها و آهک بری های مجذوب کنندهی به کار رفته که آن را به اثری خاص و تماشایی تبدیل نموده است. چیزی که این حمام را این طور مجذوب کننده و تماشای نموده معماری جالب توجه، کاشی های طلایی و آبی و همینطور گچ بری های ماهرانه است به همه این مجذوب کنندهیت ها سقف های طاقی، نقاشی های دیواری و شیشه های رنگی را هم اضافه کنید تا بدانید با چه بنای شاهکاری روبرو هستید.

آب این حمام از دو چاه تامین و با لوله های سفالین به قسمت های مختلف حمام فرستاده می شد. این حمام از دو حمام کوچک و بزرگ تشکیل شده، حمام بزرگ شامل ورودی، سربینه، گرم خانه و خزینه، تون یا گلخن است که کمی درباره این قسمت ها شرح می دهیم:

• ورودی: ورودی چندین فضا (جلوخان، سردر ورودی، هشتی و راهروی ارتباطی) دارد و در نهایت به رختکن ختم می گردد. قبل از اینکه به داخل حمام حمام سلطان امیراحمد بروید در هشتی نگاهی به سقف بیندازید، رسم بندی به کار رفته در سقف تماشایی و مجذوب کننده است. در اینجا دالان پرپیچ و خم را می بینید که نمی گذارد بین هوای بیرون و داخل حمام به راحتی مبادله هوا صورت بگیرد.
• سربینه: مجذوب کننده ترین قسمت حمام! سربینه در واقع همان رختکن است و هوایی نیمه گرم دارد. به غیر از تزئیات پیچیده ای که برای طراحی این قسمت از حمام به کار رفته وجود نورپردازی ها هم مجذوب کنندهیت آن را دوچندان نموده است. در اینجا 8 ستون می بینید که فضای سربینه را به دو قسمت تقسیم نموده اند. در وسط سربینه حوضی 8 ضلعی به چشم می خورد که فواره ای در آن وجود دارد.
• گرم خانه: گرم خانه همان جایی است که برای شست و شو و حمام کردن به کار می رفت. تزئینات به کار رفته در این قسمت از حمام کمتر از سربیته است اما کاشی های معرقی که برای پوشاندن یک متر از دیوارها به کار رفته مجذوب کنندهیت خاصی را به فضای گرمخانه داده است. در اینجا 4 ستون به کار رفته که باعث شده فضای گرمخانه سه قسمت گردد.

تون یا گلخن: در این قسمت آب و گرمای حمام تامین می شد.

به غیر از زیبایی هایی که در طراحی این حمام به کار رفته بام آن هم مجذوب کننده و تماشایی ست و یکی از نمونه های منحصربفرد از بام های گنبدی کشور است. بر روی بام چندین گنبد دیده می گردد که با شیشه های عدسی محدب پوشیده شده اند تا نور به داخل برسد و از طرفی امکان تماشا فضای داخلی هم وجود نداشته باشد.

شهرداری در سال 1375 این مسجد تاریخی را خرید تا با بازسازی و بازسازی، آن را از خطر تخریب نجات دهد. این موزه بعد از بازسازی مدتی سفره خانه سنتی بود تا این که در نهایت به موزه تبدیل شد و امروز تحت نظر سازمان رفاهی و تفریحی شهرداری کاشان است.