عمان، حادثه جالب در تشییع سلطان قابوس، ماموریت اساسی سلطان جدید و چالش های پیش رو - مجله نماشو

با همراهی تور عمان از نگین خاورمیانه مسقط و صلاله دیدن کنید و با زیبایی های خاورمیانه و فرهنگ شیخ نشین ها آشنا شوید .

به گزارش گروه بین الملل خبرنگاران، منابع رسانه ای عمانی از حادثه قابل توجهی خبر دادند که در مراسم تشییع سلطان قابوس پادشاه فقید عمان رخ داد، فردی که پنج دهه بر این کشور حکومت کرد.

به گفته منابع عمانی، همانطور خودرویی که سلطان قابوس را از صلاله به مسقط آورد تا زمام امور عمان را در سال 1970 میلادی برعهده بگیرد، همان خودرو جسد سلطان قابوس را تا قبرش حمل کرد.

طولی نکشید که تصاویر اتومبیل سلطان قابوس در فضای مجازی منتشر شد، اتومبیل سلطان قابوس از نسل اول خودروهای لاندرور است که پادشاه فقید عمان در طول پنجاه سال این خودرو را برای خود حفظ کرد.

رسانه های عمانی همچنین اعلام نموده بودند که سلطان قابوس وصیت نموده بود که مراسم تشییع ساده ای برایش برگزار شود.

ماموریت اساسی سلطان جدید عمان

تحقق چشم انداز 2040 ماموریت اساسی سلطان هیثم بن طارق آل سعید پادشاه جدید عمان است که روز شنبه بیست و یکم دی ماه در پی درگذشت سلطان قابوس بن سعید در شامگاه آدینه بیستم دی ماه زمام امور باثبات ترین کشور عربی حاشیه خلیج فارس را برعهده گرفت.

طی ماهها و سالهای اخیر حالتی از ابهام بر صحنه عمانی در مورد شرایط سلامتی و جسمانی سلطان قابوس بن سعید و اینکه چه کسی جانشین وی خواهد شد، سایه افکنده بود تا اینکه انتها روز دهم ژانویه این پرده با درگذشت سلطان قابوس کنار رفت، سلطان قابوسی که پنج دهه کامل بر عمان حکومت کرد که طی آن توانست با توسعه کشورش، آن را به مراحل پیشرفته ای در سطح عربی و بین المللی برساند.

مسئله جنجالی تر و بحث برانگیزتر درباره جانشینی سلطان قابوس بود تا روز یازدهم ژانویه 2020 میلادی، نشست باز کردن وصیت وی با حضور شماری از مسئولان بلندپایه و اعضای خاندان پادشاهی برگزار شود، وصیتی که بر معرفی هیثم بن طارق بن تیمور آل سعود به عنوان جانشین وی و سلطان جدید عمان مهر تایید زد.

اما آنچه خوش بینی عمانی ها را به دنبال داشته است این نکته است که سلطان جدید، پیش از تکیه بر تخت پادشاهی، سِمت وزیر میراث و فرهنگ را برعهده داشت، علاوه بر آنکه وی ریاست کمیته اصلی چشم انداز عمان 2040 را برعهده داشت که این مسئله سئوالی را درباره آنچه در برهه آینده محقق خواهد نمود در سایه آنچه پیش از انتخاب به عنوان سلطان برعهده گرفته بود.

سلطان جدید عمان کیست؟

سلطان جدید عمان، پسرعموی سلطان قابوس فقید است که اصالت وی به بنیانگذار نخست دولت البوسعیدیه(احمد بن سعید) در سال 1741 میلادی برمی شود که خاندان وی بر عمان حکومت کردند و از قدیمی ترین خاندان های حاکم عربی به صورت پیاپی به شمار می فرایند.

سلطان جدید در کارنامه سیاسی خود، مناصب متعددی را برعهده داشته است، وی رئیس کمیته اصلی چشم انداز عمان 2040، وزیر میراث و فرهنگ بود و مناصب متعددی در وزارت خارجه عمان از جمله دبیرکلی و معاونت امور سیاسی وزارت را برعهده داشته است. وی متولد سال 1954 میلادی است و به عنوان فرستاده ویژه سلطان قابوس بن سعید هم فعالیت نموده بود.

بر خلاف سلطان قابوس که هیچ فرزند یا برادری نداشت که پادشاهی را از وی به ارث ببرند، سلطان جدید صاحب چهار فرزند از جمله دو دختر است.

علاقه مندی سلطان جدید به ورزش، جوانان و فرهنگ

علاقه به ورزش، جوانان و فرهنگ از جمله ویژگی های جانشین سلطان قابوس است که البته ریاست فدراسیون فوتبال را هم در کارنامه خود دارد به طوری که طی سالهای 1983 تا 1986 میلادی رئیس فدراسیون فوتبال سلطان نشین عمان بود، وی همچنین ریاست کمیته برگزاری دومین دوره بازیهای ساحلی آسیایی در سال 2010 میلادی را برعهده داشت که در مسقط و با مشارکت 45 کشور آسیایی برگزار گردید.

بن طارق در دورانی که مسئولیت ورزشی برعهده داشت، نقش مطرحی در موفقیت جام فوتبال خلیج فارس در هفتمین دوره خود داشت که به میزبانی عمان طی نهم مارس تا بیست و هشتم مارس 1984 میلادی برگزار گردید که در آن موقع بن طارق، معاون رئیس کمیته عالی برگزاری این مسابقات بود.

سلطان هیثم همچنین سابقه ریاست افتخاری باشگاه کریکت عمان را برعهده دارد و حمایت های زیادی از این ورزش به عمل آورد و در سپتامبر گذشته، از اعضای شورای جهانی و بعضی از مسئولان ورزشی که نقش برجسته ای در گسترش این ورزش از زمان تاسیس آن داشتند، همزمان با چهلمین سالگرد تاسیس این باشگاه تقدیر کرد.

در سال 2010 میلادی، سلطان هیثم، ریاست کمیته عالی بازیهای ساحلی در عمان را برعهده داشت، وی همچنین رئیس افتخاری انجمن حمایت از بچه ها معلول و رئیس جمعیت دوستی عمان و ژاپن بوده است.

سلطان جدید بر عنصر جوانان برای آماده سازی در راستای آینده سلطان نشین عمان تکیه نموده است، به طوری که قبلا در اظهارنظری در نشستی با جوانان در چارچوب چشم انداز عمان 2040 گفته بود در بسیاری از طرح ها پس از تصویب این طرح بازنگری خواهد شد و برنامه ای که دیدگاه های آینده عمان بر آن مبتنی است، خلاصه آن چیزی است که جوانان عمانی به آن چشم دوخته اند.

سلطان هیثم همچنین از سال 2002 تا روزی که بر تخت سلطانی عمان تکیه زد یعنی یازدهم ژانویه 2020 میلادی(شنبه 21 دی 98)مسئولیت وزارت میراث و فرهنگ را برعهده داشت.

سلطانی با سابقه تجارت و سرمایه گذاری

سلطان جدید عمان یکی از بازرگانان پادشاهی عمان و کسانی است که به سرمایه گذاری و جست و جو و جذب سرمایه ها اهتمام نشان داده است، که معنایش احتمال باز شدن باب سرمایه گذاری به شکل گسترده در دوران پادشاهی اش است به ویژه با توجه به بحران های اقتصادی و شبح بیکاری که در نتیجه کاهش بهای نفت و نبود منابع درآمدی کافی دیگر در سلطان نشین بر آن سایه افکنده است.

بدیهی است که سلطان جدید، تجربه روشنی در دنیای اقتصاد دارد، وی بزرگترین سهامدار در شرکت سرمایه گذاری ملی و رئیس شورای اداری آن است، شرکتی که در احداث دو نیروگاه اصلی عمان به نامهای مناح و صحار مشارکت داشته است و همچنین نماینده انحصاری چندین شرکت چند ملیتی در عمان به شمار می رود.

وی همچنین در راه اندازی پروژه شهر الزرقاء مشارکت داشته است که شهر گردشگری بزرگی در جنوب صحار با هزینه بیست میلیارد دلاری است و برنامه ریزی برای ساخت این شهر در سال 2020 میلادی به گونه ای بوده است که 200 هزار نفر را در خود جای دهد، ولی این پروژه به دلایل اقتصادی و اداری به تاخیر افتاده است.

ولی مهمترین نکته، ریاست وی بر کمیته اصلی چشم انداز آینده عمان با نام عمان 2040 است، طرحی که به کاهش وابستگی به درآمدهای نفتی به عنوان منبع اساسی اقتصاد سلطان نشین عمان چشم دوخته است.

چشم انداز 2040 چیست؟

در دسامبر سال 2013 میلادی، دستوراتی از سوی سلطان قابوس برای تشکیل کمیته اصلی طرح آینده عمان با عنوان چشم انداز عمان 2040 میلادی به ریاست هیثم بن طارق آل سعید(سلطان جدید) صادر و کمیته های دیگری تشکیل شد که شامل کمیته فنی و کمیته های بخش های مربوط به محورهای مختلف چشم انداز بوده است.

این چشم انداز بر استراتژی متنوع سازی منابع درآمدها در عمان به وسیله تبدیل اقتصاد دولتی به پنج بخش محوری شامل گردشگری، لجستیکی، صنایع، ماهیگیری و معادن متکی است.

هدف دیگر چشم انداز 2040، افزایش تعداد نیروی کار عمانی در بخش خصوصی به 42 درصد تا سال 2040 و افزایش سرمایه گذاری به 10 درصد فراوری ناخالص ملی اعلام شده است.

هدف سلطان نشین عمان، دو برابر کردن فراوری ناخاص ملی و تحقق رشد 6 درصدی است و انتظار می رود بخش های غیر نفتی، سهم 93 درصدی در فراوری ناخالص داخلی را به خود اختصاص دهند.

پیش بینی ها به این اشاره می نماید که سلطان نشین عمان در تحقق سیاست اقتصادی اش که بر اساس چشم انداز عمان 2040 ترسیم شده، محقق خواهد شد که این چشم انداز استراتژی طولانی مدت توسعه به شمار می رود به ویژه با توجه به اینکه رئیس این پروژه و طرح، هم اکنون بر تخت سلطانی تکیه زده است.

عمانی ها به این چشم دوخته اند که با چشم انداز عمان 2040 ، عمان به صف کشورهای پیشرفته در بسیاری از زمینه ها بپیوندد و اقتصاد عمان هم نقش ترسیم شده را در نقشه اقتصاد جهانی طی دو دهه آینده و پس از آن ایفا نماید.

عبدالله الغیلانی استاد عمانی دانشگاه و کارشناس مسائل استراتژیک می گوید سلطان جدید کشور بر عواملی متکی است که در راس آن سابقه مدیریت فرهنگی برای مدتی طولانی و ریاست بر اجرای چشم انداز 2040 قرار گرفته است که دیدگاه منظم و هدفمند وی برای اداره پفراینده های اقتصادی و خدماتی به شمارمی رود.

وی در مصاحبه با الخلیج آنلاین می گوید متنوع سازی منابع درآمدی در آینده یک ضرورت برای توسعه و شرط ژئو سیاسی برای ثبات و تکامل عملیات سازندگی در سلطان نشین عمان است.

این کارشناس اضافه می نماید توسعه اقتصادی می تواند اقتصاد عمان را از حالت اقتصاد وابسته به فراوری کننده تبدیل کند که در چارچوب پفراینده هایی قرار گرفته است که سلطان جدید در این راستا حرکت خواهد نمود.

سلطان نشین عمان این روزها، در پی انتقال مسالمت آمیز قدرت پس از درگذشت سلطان قابوس بن سعید که نیم قرن بر آن حکومت کرد و موسس کشور به شیوه نوین قلمداد می شد، نگاهها را به خود جلب نموده است.

سئوالاتی درباره سیاست آینده عمان مطرح می شود و چالش هایی که سلطان هیثم بن طارق آل سعید در سطح داخل و خارج با آن روبرو است و اینکه نحوه تعامل آن و مدیریتش چگونه خواهد بود؟

عبدالله الغیلانی کارشناس عمانی مسائل استراتژیک می گوید عمان با پادشاهی سلطان هیثم بن طارق آل سعید وارد مرحله موسساتی دوم شد.

چالش های دوران پادشاهی سلطان هیثم

کارشناس مسائل استراتژیک می گوید طی پنج دهه گذشته، سلطان قابوس دستاوردهای سیاسی و خدماتی ارزشمندی در کارنامه خود ثبت کرد، ولی این مرحله چالش هایی دارد که ناشی از تحولات داخلی و منطقه ای است.

وی اضافه نمود سلطان جدید در برابر مسائل ناخوشایندی خواهد دید که مستلزم تعامل با آن به وسیله ابزارهای سیاسی و اداری غیرسنتی است.

به گفته این کارشناس، سلطان جدید در اولین سخنرانی خود پس از شروع حکومت بر چنگ زدن به راه و شیوه سلطان فقید و اصول تاکید نمود، ولی مدیریت سیاسی و تعامل با پفراینده های سخت چاره ای جز رویارویی با چالشهای فوق العاده پیچیده ندارد.

به گفته الغیلانی، سلطان هیثم بن طارق، با تکیه بر سه عوامل بر قدرت تکیه زده که این امکان را به وی خواهد داد کشور را رهبری و مدیریت کند که اولین عامل، پیشینه دیپلماسی است که سبب شد وی از پیچیدگی ها و ابعاد و زوایا سیاست خارجی اطلاع پیدا کند، این پیشینه سبب آگاهی سیاسی وی از معادلات نزاع منطقه ای شده و پنجره ای برای وی به سیاست بین المللی گشوده است.

وی اضافه نمود دومین عامل، مدیریت امور فرهنگی برای مدتی طولانی و سومین عامل ریاست بر اجرای طرح موسوم به چشم انداز 2020 است که دیدگاه منظم و سازمان یافته وی برای مدیریت پفراینده های اقتصادی و خدماتی را شکل داده است.

پفراینده های سخت

الغیلانی کارشناس عمانی امور استراتژیک به مجموعه ای از پفراینده های سخت اشاره می نماید که بخش اعظم انرژی سیاسی و تلاشهای اداری را در خلال برهه آینده حکومت سلطان جدید خواهد گرفت.

مهمترین این پفراینده ها به گفته الغیلانی، پفراینده استخدام و جذب نیروی کار است که مستلزم حل و فصل فوری و راهکارهای جسورانه و راه چاره های غیرسنتی است.

وی اضافه نمود توسعه اقتصادی می تواند اقتصاد عمان را از حالت وابستگی به حالت فراوریکننده در داخل تبدیل کند، زیرا دیگر اقتصاد سنتی قادر نیست نیازهای جدید کشور را برآورده کند.

متنوع سازی منابع درآمدی در آینده ضرورت توسعه و شرط ژئوسیاسی برای ثبات و تکامل فرایند سازندگی در سلطان نشین عمان است.

سیاست خارجی عمان در دوران سلطان هیثم بن طارق

الغیلانی درباره سیاست خارجی سلطان نشین عمان ابراز عقیده می نماید این کشور با سکوت در مورد مجموعه ای از پفراینده های منطقه ای عمل می نماید و به دنبال انصراف از این بحران ها یا نادیده دریافت آن نیست.

وی اضافه نمود این بحرانها مستلزم ارزیابی های نوین و مبتکرانه در تعامل با آن به ویژه بحران هایی که ارتباط مستقیمی با امنیت عمان دارد و در راس آن، بحران یمن و پیامدهای نزاع آمریکایی -ایرانی و بحران خلیج(فارس) است به طوری که این بحرانها پیامدهای مستقیمی بر امنیت ملی عمان و منافع حیاتی آن دارد.

دلایل ثبات داخلی عمان

سلطان نشین عمان در ساحل شرقی بحر العرب قرار گرفته است و مرزهای زمینی طولانی با عربستان سعودی و امارات و مرزهای متوسطی هم با یمن در غرب این کشور دارد و ساحلی دارد که در آن سوی دریا تنگه هرمز و ایران قرار گرفته است.

ثبات سیاسی و اقتصادی از ویژگی متمایز عمان است، این کشور اهمیت زیادی به کیفیت خدمات و آموزش می دهد با وجودی که تنها 1.2% ذخایر نفتی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس را در اختیار دارد.

در حالی که نفت، 64 درصد بودجه عمان را تشکیل می دهد، تامین درصدهای باقی مانده از محل اقتصادیات و درآمدهای دیگر تامین می شود.

روابط عمان با همسایگان و کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس

سلطان نشین عمان به ایفای نقش در نزدیک کردن دیدگاه ها در داخل کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس یا بین کشورهای عربی و همسایگان مثل یمن در بسیاری از مسائل حساس شناخته می شود.

عمان در بعضی مسائل منطقه ای در حمایت از اجماع عربی حاشیه خلیج فارس موضع گیری نموده است بدون اینکه از تمایل خود برای جلوگیری از تقابل و باقی گذاشتن باب گفت وگو با تمام طرفها به ویژه در بحران کنونی میان بعضی کشورهای عربی حاشیه خلیج فارس(میان قطر با امارات و عربستان و بحرین) چشم پوشی کند.

شورای همکاری خلیج فارس

عمان در جنگ علیه یمن موسوم به توفان قاطعیت به رهبری سعودی علیه این کشور همسایه غربی مشارکت نکرد، بلکه به کشور یاری کننده برای خاتمه نزاع در یمن به وسیله سیاسی و نزدیک کردن دیدگاهها به یکدیگر تبدیل شده است.

با وجودی که سلطان نشین عمان با بازی قدرت کنونی از تلاشهای جاسوسی امارات در خاک خود و حضور نظامی سعودی در مرزهای یمن و عمان روبرو است، ولی اختلافاتش را علنی نمی نماید و روابط کامل خود را با دو کشور همسایه(عربستان و امارات) بدون تغییر حفظ نموده است.

هر چند عمان یکی از بنیانگذاران شورای همکاری(خلیج فارس) است، ولی با تبدیل شدن به میدانی برای نفوذ هر یک از این دو بازیگر(عربستان و امارات) مخالف است و بارها بر استقلال در تصمیم گیری های خود در زمینه سیاسی و اقتصادی تاکید نموده است.

سیاستهای بین المللی

در منطقه ای آکنده از بحران ها و نزاعات مسلحانه، سلطان نشین عمان در منطقه ویژه ای قرار گرفته است که کاملا از جانبداری از یک طرف به زیان طرف دیگر خود را دور نگه داشته است.

عمان در طول تاریخ معاصر خود خواستار گفت وگو و همکاری و ثبات منطقه ای بوده است و این کشور همیشه به دنبال یافتن راه چاره هایی در سطح منطقه ای یا بین المللی بوده است.