نقد نمایش لانچر 5؛ غلاف تمام فلزی روی صحنه

به گزارش مجله نماشو، کمتر پیش می آید نمایشی روی صحنه برود که همه دیدنش را توصیه کنند ولی تئاتر لانچر 5 از این دسته نمایش هاست. باید درباره اش نوشت و قاعدتا بیشتر دیده شود. آن هایی هم که امکان دیدنش را ندارند می توانند منتظر فیلم-تئاتر آن باشند که بیرون بیاید. به خصوص که نمایش اصلا از جهاتی به شدت شبیه سینماست و به جز میزانسن ثابتش، تحرک بازیگران، شیوه بازی شان و درامش جوری است که با لذت می توانید آن را حتی به عنوان یک فیلم-تئاتر هم تماشا کنید.

نقد نمایش لانچر 5؛ غلاف تمام فلزی روی صحنه

دو ساعت و بیست دقیقه شما مبهوت صحنه جلویتان هستید که میزانسنی متشکل از دو میز و چند صندلی و قفسه های فلزی با پرونده ها و پوشه هاست. با بازیگرانی که همه لباس سربازی و نظامی به تن دارند و شاهد جلسات بازپرسی هستیم.

نمایش لانچر 5 از جهاتی به شدت سینمایی بود. فاصله گذاری برشتی که اکثر تئاترها به آن معتقدند، در نمایش وجود ندارد و تماشاگر بی واسطه به دل قصه پرتاب می شود. به علاوه آن قدر درام طبیعی روایت و تصویر می شود که کاملا به همذات پنداری با شخصیت ها می رسیم. اتفاقی که معمولا در سالن تاریک سینما بیشتر از سالن تئاتر رخ می دهد.

درام لانچر 5 روایتی از سربازان یک پادگان نظامی است. این پادگان اتفاقا برخلاف آن سربازخانه مخوف غلاف تمام فلزی استنلی کوبریک سرپرست خشنی ندارد که سربازان را تحقیر کند اما شرایط سیاسی و اجتماعی و در کل شرایط سربازخانه باعث می شود که خود سربازان به نوعی نظامی طبقاتی را به وجود بیاورند.

کاملا کلاسیک با یک نمایش سه پرده ای روبه رو هستیم که در پرده اول با شرایط پادگان و آدم هایش آشنا می شویم. یک صادقی داریم که به نسبت بقیه سربازان آدم شسته رفته تر و البته بله قربان گوتری است و درس خوانده و به عنوان منشی سرهنگ انتخاب شده است. هم رده هایش سربازانی هستند بیشتر از قشر پایین اجتماع. سربازخانه را می توانید استعاره ای از کل جامعه بگیرید چون سربازانی از قومیت های مختلف در یک مکان مجبور به همزیستی کنار هم شده اند.

سه نفر سرباز در یک برهه زمانی کشته شده اند. یکی خودکشی کرده و دو نفر دیگر به نظر می رسد در یک نزاع یکدیگر را با اسلحه کشته اند. مظنونی به نام کمالی هم وجود دارد که می گویند در این ماجراها دست داشته است. جناب سرهنگ که دنبال ترفیع است می خواهد بی دردسر این پرونده را حل نماید.

با توجه به این که فیلم سرخپوست را هم به تازگی دیده ایم که اتفاقا خیلی هم تحسین شد و لااقل کاراکتر سرهنگش تشابهاتی با موقعیت سرهنگ لانچر 5 داشت می شود فهمید که نمایش چه درام کامل تر و امیر نوروزی در نقش سرهنگ چه بازی درخشان تری به نسبت نوید محمدزاده سرخپوست دارد.

بعد پرده دوم نوبت به بازپرسی ها می رسد که نقطه اوجش بازپرسی از عبدی است. این بازپرسی ها سرشار است از شوخ طبعی گزنده و سیاه که از بازی با لهجه و روحیه هر قومیت تا ویژگی هایشان (به شیوه ای استادانه و ماهرانه) می آید. و این وسط مجموعه بازی های واقعا درخشان بازیگران کمک می کند تا برای ساعاتی نمایش علیرغم آن فضای بسته و لباس های خاکی نظامی تبدیل به فضایی فرحبخش شود اما حتی در همان شرایط خنده های بلند از حماقت سربازان و استیصال سرهنگ باز هم سنگینی پادگان را همچنان حس می کنیم.

بازپرسی از عبدی نقطه عطف نمایش است که پرده سوم و نتیجه گیری بعد از آن شروع می شود. خشونتی سبع و به شدت چشمگیر بدون این که ذره ای در حق بازیگران و تماشاگران مراعات شود، در صحنه جاری می شود. خشونت برای زمانی طولانی در دو بازپرسی پیاپی تماشاگران را مبهوت به جا می گذارد. این نمایش خشونت همان عقده های فرو خفته سربازان در پرده های قبل است که حالا انگار سر باز کرده. کثافتی که همه سعی داشتند رویش سرپوش بگذارند و با اصرار سرهنگ ناگهان انگار فاضلاب جاری شده و کسی نمی تواند جلوی کلمات پیاپی سرهنگ و سربازان را بگیرد.

حتی در سینمای ایران هم نمایش چنین تلخی و تاریکی بی سابقه بوده است. سرهنگ خوب می گوید که سرکوب نیازهای سربازان (که البته او فقط به نیازهای جنسی شان اشاره می کند) دلیل اصلی چنین فاجعه ای است. به جز آن اما نکته ای که سرهنگ به آن اشاره نمی کند اما در خلال حرف های سربازان می شود فهمید درد تحقیر است. تحقیری که می تواند به دلیل موقعیت اجتماعی و فرهنگی و اتفاقا خشم طبقه فرودست نسبت به طبقه مرفه باشد. آن هم در شرایطی که بیرون از پادگان هم انقلاب در جریان است. یک جور همزمانی و اشاره ظریف و به غایت درست پرداخت شده.

تئاتر لانچر 5 به نظرم دو خاتمه دارد. اول زمانی که پرونده تمام می شود و در سیاهی فرو می رویم. می توانست با همان تلخی و خشونتی که در پرده سوم همراه مان بود تمام شود. خاتمه کوبنده ای می شد اما مسعود صرامی و پویا سعیدی که نویسندگان و کارگردانان نمایش بودند قصه را ادامه می دهند و حتی یک چرخش داستانی هم به آن اضافه می کنند. نتیجه اش چه می شود؟ از لحاظ ساختاری برمی گردیم به یک تعادل. تعادلی میان فضای مفرح بازپرسی از سربازان و آن تلخی و خشونت دو بازپرسی آخر. این تعادل برای خاتمه نمایشی که تا نهایت خنده و نهایت سیاهی جلو رفته گام جالبی است.

به لحاظ محتوایی نشان می دهد که عدالتی در کار نیست حتی از جانب سرهنگی که به نظر می رسید اهمیت زیادی به برقراری عدالت می دهد. از آن تلخ تر نشان می دهد که تشخیص این که حقیقت چیست و عدالت کدام است هم راه باطلی است. شایگان درست می گوید که هیچ کس نمی داند که آن شب کذایی در لانچر پنج چه اتفاقی افتاده بود.

نمایش لانچر 5 برنده چندین جایزه از جشنواره های مختلف داخل کشور شده است. اما ارزش اش بیشتر از این هاست. باید شیوه درام نویسی نویسندگانش را تدریس کرد و قطعا بازیگرانش بهترین گروه بازیگرانی هستند که در سال های اخیر در تئاتر یا سینما آن ها را دیده ایم. بازیگرانی که برای نقش شان و برای نمایش جانفشانی می کنند.

لانچر 5 یک قصه هیجان انگیز دارد و به موازات آن قصه ای عمیق تر و پنهان تر از توانایی انسان های نادیده گرفته شده در انجام کارهای رذیلانه. راستش را بخواهید اگر زیاد در آن دقیق شوید نمایش ترسناکی است. وحشت روبه رو شدن با این که همه ما با تحقیر، نادیده گرفته شدن یا نادیده دریافت می توانیم تبدیل به چه هیولاهای مخوفی شویم.

دو ساعت و خرده ای نمایش بی آن که مجبور شوید ساعت تان را نگاه کنید یا به گوشی تان پناه ببرید. این هنر صرامی و سعیدی و گروه بازیگران شگفت انگیزشان است.

پی نوشت: عکس از نمایش لانچر 5 از سایت هنرآنلاین برداشته شده است.

منبع: دیجیکالا مگ
انتشار: 4 تیر 1401 بروزرسانی: 4 تیر 1401 گردآورنده: namasho.ir شناسه مطلب: 4441

به "نقد نمایش لانچر 5؛ غلاف تمام فلزی روی صحنه" امتیاز دهید

امتیاز دهید:

دیدگاه های مرتبط با "نقد نمایش لانچر 5؛ غلاف تمام فلزی روی صحنه"

* نظرتان را در مورد این مقاله با ما درمیان بگذارید