7 هزار سال تاریخ قرچک زیر نخاله دفن شد - مجله نماشو

ایرنا: در 2 کیلومتری شمال شهر قرچک، در حاشیه محور مواصلاتی پاکدشت، تپه ای باستانی در کنار کوره های متروک آجرپزی روستای فردیس واقع شده که از آن به عنوان نمادی از تمدن زندگی بشری یاد می نمایند؛ منطقه ای باستانی که امروز جز خرابه و ویرانی چیز دیگری از آن باقی نمانده است.

سال 1383 خورشیدی گروه باستان شناس ایرانی با همکاری گروهی از کشور انگلیس نخستین کاوش های خود را در تپه پردیس شروع کردند که در آن آثاری از هزاره هفتم قبل از میلاد کشف شد.

کشف کوره های متعدد فراوری سفال و نیز پیدا شدن چرخ سفالگری در تپه پردیس که متعلق به دوره سیلک 2، هزاره پنجم پیش از میلادی بود، جنبه های مختلفی از زندگی آن دوران را نمایان ساخت.

تپه باستانی پردیس از 2 قسمت تپه مرکزی و گورستان عصر مفرغ تشکیل شده است که این گورستان به هزاره قبل از میلاد تعلق دارد.

پس از این اکتشاف مهم گروه کاوش اقدام به نصب سازه های متعدد شامل سایه بان و ویترین های شیشه ای برای حفاظت از آثار کرد و با استقرار یگان حفاظت، می رفت تا این منطقه به یکی از نقاط مهم گردشگری استان تهران و کشور تبدیل گردد ولی مرور زمان و بی توجهی مسئولان وقت باعث شد تا این اثر مهم تاریخی روز به روز بیشتر رو به ویرانی بگذارد.

امروز پس از گذشت 15 سال از اجرای عملیات اکتشاف، تنها چیزی که در این تپه مشاهده می گردد، ویرانی، نخاله و علف هرزهای روئیده بر بدنه آن است.

در حال حاضر تمامی بخش های کشف شده در تپه پردیس قرچک تخریب شده اند؛ کانکس و سایه بان ها به سرقت رفته اند، مقادیر زیادی نخاله ساختمانی در اطراف آن پراکنده و تعداد زیادی درخت و نیزاز نیز در حاشیه آن روئیده است.

در قسمت های مختلف از جمله تاج و بدنه این تپه باستانی که به شماره 9491 در فهرست آثار ملی ثبت شده است، آثاری از حفاری های غیرمجاز نیز مشاهده می گردد.

با گردش در اطراف این تپه باستانی می توان تکه هایی از سفال های قدیمی را مشاهده کرد که در تمامی مناطق پراکنده شده و زیر پای رهگذران و خودروها، از بین می روند.

منحصربه فردترین منطقه تاریخی کشور

رئیس گروه کاوش تپه پردیس قرچک در سال 83 درباره وضعیت این تپه باستانی به خبرنگار ایرنا گفت: این تپه منحصر به فردترین منطقه تاریخی کشور است که پس از اکتشافات و اتمام کار قرار بود به سایت موزه ای بی نظیر تبدیل گردد ولی در سایه بی توجهی مسئولان وقت، نابود شد.

دکتر حسن فاضلی اضافه کرد: در زمان شروع اجرای عملیات اکتشاف، عبور جاده از حاشیه این منطقه باستانی، وجود کارگاه های آجرپزی که اقدام به برداشت خاک از لایه های باستانی و تبدیل آن به آجر می کردند و نیز تخلیه نخاله های ساختمانی از سوی مردم این محوطه باستانی را در معرض خطر جدی قرار داده بود.وی اظهارداشت: به منظور احیای این تپه باستانی طرحی پنج ساله با همکاری دانشگاه دورام انگلیس تدوین شد تا توازن فرهنگی بین شمال و مرکز شهر تهران و مناطق حاشیه ای پایتخت به وجود آید و این منطقه به جامعه ای برخوردار تبدیل گردد.

فاضلی توضیح داد: این محوطه باستانی از 2 بخش تشکیل می گردد که یک بخش هفت تا هفت هزار و 200 سال پیش از میلاد و بخش دیگر مربوط به سه هزار و 700 سال قبل و عصر مفرغ است.

وی اضافه کرد: در بخش دیگری از این محوطه باستانی گورستانی بزرگ مربوط به نیمه اول هزاره دوم قبل از میلاد وجود دارد که یکی از غنی ترین قبرستان های ایران است که در آن نمونه هایی از تدفین اسب و گاو را نیز می توان مشاهده کرد.

فاضلی توضیح داد: یکی از قدیمی ترین کارگاه های سفالگری خاورمیانه در این منطقه کشف که برای نخستین بار در آن مناطق مسکونی از مناطق صنعتی و کارگاهی همانند دنیای متمدن امروز جدا شده است و این نشان از جوامع شهری پیشرفته آن موقع دارد.

این استاد باستان شناس اضافه کرد: سفال های معروف فراوری شده در این منطقه به واقع زیباترین، معروف ترین و بی نظیرترین سفال های فراوری شده در دنیاست.

وی گفت: در کاوش های به عمل آمده از این منطقه 30 قبر، اشیای مفرغی، گوشواره طلا، ظروف سفالی و چرخ سفالگری هفت هزار ساله که هم اکنون در انبار موزه ملی نگهداری می گردد کشف به دست آمد و این در حالی بود که خاک ارزشمند این گورستان به آجر تبدیل می شد.وی اضافه کرد: در کاوش های علمی اجرا شده، استخوان حیواناتی نظیر خرس و حیوانات وحشی و نشانه هایی از گیاهان ساقه بلند کشف و به واقع، این منطقه که امروز به تپه پردیس معروف است، همان پارادایس یا بهشت بوده که امروز به یکی از مناطق محروم استان تهران تبدیل شده است.

فاضلی توضیح داد: قرار بود با اتمام کار کاوش، این منطقه به سایت موزه نمونه ای تبدیل و با خرید اراضی اطراف و کاشت درختانی نظیر زیتون، بلوط و گیاهانی که در این زیست بوم رشد می کردند، پارکی طبیعی احداث گردد تا گردشگران پس از دیدن آثار موزه ملی در این منطقه حضور یابند و از نزدیک، شواهد تاریخی را نظاره گر باشند.

مسئول گروه کاوش تپه باستانی پردیس قرچک اظهارداشت: با راه اندازی این سایت موزه، مردم ورامین دیگر نیازی نداشتند برای تفریح و دیدن آثار تاریخی به شمال و مرکز تهران عزیمت نمایند و قطعا پس از مدتی، از فاصله اجتماعی کاسته و از بروز بسیاری از ناهنجاری های اجتماعی پیشگیری می شد.

وی اظهارداشت: برای تحقق این هدف اقداماتی نظیر مسقف کردن محدوده تاریخی، استقرار کانکس نیروهای حفاظتی، ساخت ویترین شیشه ای، تهیه لوازم آسایش محافظان و بروشورهای اطلاع رسانی نیز تهیه شد ولی مسئولان وقت میراث فرهنگی استان تهران بودجه این پروژه را تأمین نکردند و این محوطه باستانی با سرقت وسایل و نابود شدن امکانات، رو به نابودی گذاشت.

این باستان شناس با تاکید بر اینکه لایه های مختلف این محوطه باستانی اکنون حفظ شده و قابلیت احیا دارد اظهارداشت: میراث فرهنگی باید در اختیار توده جامعه باشد تا مردم از اثرات و برکات این آثار تاریخی بهره مند شوند.

احیای تپه پردیس در دستور کار میراث قرچک قرار گرفته است

در عین حال رئیس دفتر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان قرچک گفت: احیای این تپه باستانی در دستور کار شهرستان قرار گرفته است و برای تحقق این مهم، طرحی نیز تهیه شده است.

مریم خدابنده اضافه کرد: جاده قرچک - پردیس به دلیل قرارگرفتن در مسیری تاریخی و برخورداری از آثاری نظیر تپه باستانی پردیس، وجود کارگاه های متعدد آجرپزی و بافت تاریخی از اهمیت ویژه ای برخوردار است و به منظور احیای این آثار، طرح جاده فرهنگی قرچک تدوین شده است.

وی گفت: به منظور تحقق این مهم شهرک سفال شهرستان قرچک نیز قرار است با مشارکت بخش خصوصی در این محور احداث گردد.

خدابنده اضافه کرد: به منظور احیای تپه باستانی پردیس طرحی تهیه شده و به زودی به میراث فرهنگی استان تهران ارسال می گردد تا با همکاری دستگاه های مختلف، این محوطه باستانی از وضعیت فعلی خارج و به محلی مناسب برای بازدید علاقه مندان تبدیل گردد.

شهرستان قرچک با 270 هزار نفر جمعیت در 30 کیلومتری جنوب شرق تهران واقع شده است.