ضرورت جا افتادن اهمیت ریاضی بین سیاستمداران و پژوهشگران، طرح کهاد منجی ریاضیات در دانشگاه ها - مجله نماشو

به گزارش خبرنگاران، در مورد نقش و صندلی علم ریاضیات سخن بسیار است. امروز دیگر ریاضیات تنها به عنوان یک موضوع درسی با اهداف محدود مطرح نیست، بلکه بسیاری از محققان بر این باورند که ریاضیات جریان طبیعی تفکر بشری است؛ مردم عادی به طور روزمره ریاضیات را به کار می برند و برای انجام کارهای خود به آن احتیاج دارند. بسیاری از متخصصان بر این باورند که دیر یا زود همه مشاغل در دنیای امروز به آموزش ریاضی بعد از دبیرستان احتیاجمند خواهند بود، به عبارت دیگر می توان گفت که تقریباً همه افراد با توجیهات مختلف احتیاج روزافزونی به یادگیری ریاضیات دارند. بنابراین وظیفه هر دولت و نظام آموزشی فراهم کردن شرایط مناسب تدریس و یادگیری ریاضیات و ایجاد انگیزه در مردم برای فراگیری آن است. این در حالی است که حداقل طی دو دهه اخیر با افت چشم گیر ریاضیات در کشور روبرو گردیده ایم و دیگر اشتیاقی برای ادامه تحصیل در بین دانش آموزان در رشته ریاضیات نسبت به گذشته وجود ندارد و بحث اشتغال نیز یکی از دغدغه های فارغ التحصیلان این رشته است؛ این موضوعات اداره علمی و دانشگاهی خبرگزاری دانشجویان ایران را واداشت که برای آنالیز این مهم سلسله مصاحبه هایی را با اعضای انجمن ریاضی ایران و خبرگان این حوزه انجام دهد که در ادامه دومین مصاحبه در این زمینه را می خوانید.

دکتر مژگان محمودی، عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی در گفت وگو با خبرنگاران اجرای درست طرح کهاد در دانشگاه ها را تاحدی نجات دهنده دانشگاه ها و رشته ریاضیات توصیف کرد و اجرای این طرح را تاثیرگذار دانست. دوره های کهاد دوره تحصیلی فرعی و کوتاه مدتی است که دانشجو یا متقاضی واجد شرایط علاوه بر رشته تحصیلی اصلی خود و به طور همزمان با آن انتخاب می نماید.

دکتر محمودی وجود عزم جدی برای اجرای این دوره ها را ضروری دانست و گفت: این طرح باید از حمایت های بیشتری برخوردار گردد؛ مثلا من در زمانی که رییس دانشکده ریاضی دانشگاه شهید بهشتی بودم، با تعدادی از دانشکده ها درباره طرح کهاد صحبت نموده بودیم؛ وقتی مسئولان دانشکده و معاون آموزشی دانشکده تغییر کردند با وجود این که ما توافقنامه نوشته بودیم، اما با ما همکاری نمی کردند درصورتی که اگر حمایت هایی از سمت مسئولان بالادستی وجود داشت چنین ناهماهنگی هایی رخ نمی داد.

این استاد ریاضی با اشاره به این که رشته های مختلف مانند حسابداری، اقتصاد، انواع رشته های فنی مهندسی و حتی علوم پزشکی می توانست دوره کهاد برای دانشجویان ریاضی باشد، گفت: دانش آموختگان ریاضی با گذراندن دوره های کهاد می توانند نشان دهند که بخاطر معلومات پایه ای ریاضی قوی تر، می توانند بهتر از افرادی که در ابتدا در رشته متناسب آن شغل تحصیل نموده اند، عمل نمایند.اگر کهادها جدی تر برگزار می شد، هم دانشجویان بهتر ریاضی را می آموختند، هم بدون شغل نمی ماندند و هم اثبات می کردند که فارغ التحصیلان ریاضی در حوزه های کاری دیگر هم می توانند موفق باشند.

وی با بیان این که در کشورهای پیشرفته دنیا اگر دانشجویان بخواهند وارد حوزه هایی چون پزشکی یا وکالت شوند، ابتدا باید به مدت سه سال در رشته های علوم پایه و ترجیحا ریاضی تحصیل نمایند، گفت: این به این دلیل است که تجربه به آن ها نشان داده افرادی که تعدادی واحد ریاضی گذرانده اند یا معلومات ریاضی خوبی دارند، در رشته های دیگر موفق هستند؛ زیرا مغزشان آموخته چطور از قسمت های مختلف خود چگونه استفاده کند. الان هم من شنیده ام که بهترین پزشک ها و وکلای دنیا افرادی هستند که دارای لیسانس ریاضی هستند.

محمودی ضمن اعلام این که شیوه آموزش ریاضی در ایران فرقی با سایر نقاط دنیا ندارد، ریاضیات ایران را هم سطح با استانداردهای دنیای دانست و بر این نکته که در برخی گرایش ها مانند جبر جابجایی حرف های زیادی برای گفتن در دنیا داریم تاکید نمود.

وی در پاسخ به این سوال که چرا نتوانسته ایم ریاضیات را به سمت اعمال کاربردهایش پیش ببریم، گفت: شاخه ریاضیات کاربردی جوان تر از ریاضیاتی است که در تاریخ 50 یا 100 ساله دانشگاه ها تدریس می گردد، بدلیل همین جوان بودن ریاضیات کاربردی تعداد کمی از اعضای گروه های ریاضی دارای تخصص در این رشته هستند؛ البته من و تعداد زیادی از همکارانم فکر نمی کنیم که مرز مشخصی بین ریاضی و کاربردهایش وجود داشته باشد؛ اما این که چرا برخی بحث های تخصصی به سمت کاربردهایش میل ننموده احتمالا به دلیل برخی سیاست گذاری های دولتی است.

وضعیت اشتغال فارغ التحصیلان ریاضی در ایران و دیگر کشورها

عضو انجمن ریاضی ایران وضعیت دانشجویان کارشناسی ریاضیات را در ایران خوب توصیف کرد. وی معتقد است با وجود این که دوره های کهاد چندان موفق اجرا نشد، این دانشجویان می توانند در رشته های دیگر ادامه تحصیل دهند و در آن ها موفق باشند.

محمودی درباره اشتغال فارغ التحصیلان کارشناسی ریاضی در ایران گفت: این افراد اگر نخواهند در رشته های دیگر ادامه تحصیل دهند، باید دوره های آموزشی رشته های دیگر مثل حسابداری را بگذرانند تا بتوانند وارد بازار کار شوند یا شغل معلمی را انتخاب نمایند که بنابر شنیده هایم اوضاع تدریس هم چندان مناسب نیست و برای این کار عموما از افرادی که ریاضی نخوانده اند استفاده می گردد.

وی درباره تجربه خود از کوشش برای ورود به فضای تدریس بعد از دریافت مدرک کارشناسی ریاضی گفت: در دوره ای که من لیسانس گرفتم با وجود این که در دانشگاه شهید بهشتی شاگرد اول بودم، به آموزش و پرورش رفتم اما آن ها به من کار ندادند؛ البته بعد از آن موضوع من دیگر وارد مقطع کارشناسی ارشد شدم و به دنبال تدریس نرفتم، اما خوب یادم هست که چقدر ناامید گردیده بودم.

عضو هیئت علمی دانشکده ریاضی شهید بهشتی درباره بازارکار موجود برای این رشته در خارج از کشور، گفت: بیشتر دانشجویان ریاضی در خارج از ایران این رشته را به صورت کهادی می خوانند؛ مثلا اغلب به سراغ ریاضی کامپیوتر می روند که رشته ای بین مهندسی کامپیوتر و ریاضی است و بسیار هم رشته مفیدی است. دانشجویانی که ریاضی کاربردی با گرایش تحقیق در عملیات بخوانند، می توانند در کارخانه ها و شرکت ها مشغول شوند.

محمودی با اشاره به موج تمایل محصلان به انتخاب رشته های پولساز و تمایل نداشتن به رشته های علوم پایه این عدم تمایل را موجب نزدیکی ریاضیات ایران به استانداردهای دنیای دانست و اضافه نمود: این موضوع باعث می گردد صرفا افرادی وارد دنیای ریاضیات بعنوان مادرعلوم می شوند که توانمندی و علاقه دارند.

محمودی، راه حل برون رفت از وضعیت فعلی ریاضیات را جا افتادن اهمیت ریاضی بین سیاستمداران و پژوهشگران بیان کرد و گفت: اگر متوجه اهمیت ریاضی بشوند، شاهد سیاست گذاری های مناسب در این باره خواهیم بود و دانش آموزان دبیرستانی هم اگر ببینند که حاصل این سیاست گذاری های مناسب اشتغال دانش آموختگان ریاضی است، درصورت علاقه به این رشته، ریاضی را برای تحصیل در دانشگاه انتخاب می نمایند.

مراودات علمی بین المللی در حد صفر!

عضو هیئت علمی دانشگاه شهید بهشتی مراودات علمی دانشگاه های ایران با دانشگاه های مطرح خارج از کشور را در سطح صفر توصیف کرد و گفت: این مراودات صرفا در حد قراردادهای مختلفی است که نوشته می گردد و عملیاتی نیست. اگر ارتباطی هم وجود داشته باشد، فقط در سطح اعضای هیئت علمی است که با هزینه خودشان و به خاطر علاقه و تمایل به پیشرفت در حوزه کاری شان با دانشگاه های دیگر دنیا مراوده دارند.

وی همچنین درباره بین المللی شدن دانشگاه ها اضافه نمود: این که دانشگاه ها با دانشگاه های معتبر دنیا ارتباط داشته باشند و استادان یا دانشجویان خود را با هم مبادله نمایند و به اصطلاح بین المللی شوند، کار سختی نیست. ما حتی یک کنفرانس بین المللی ریاضی در ایران نداریم، کنفرانس بین المللی به این معنی که علاقه مندان از نقاط مختلف دنیا برای حضور در کنفرانس ثبت نام نمایند، نه این که دو مهمان خارجی را دعوت کنیم و دوبرابر هزینه هایشان به آن ها پول بدهیم و بلیت هم برایشان تهیه کنیم. البته این موضوع به سطح علمی ریاضیات ایران هم مرتبط نیست چون سطح علمی ما بسیار خوب است. مشکل این جاست که در سطوح بالای مدیریتی به بین المللی شدن دانشگاه ها خوب فکر نمی نمایند.